In het theater kijken we naar onszelf, en genieten van hoe acteurs allerlei menselijke eigenaardigheden uitvergroten. Daarna kunnen we weer opgetogen naar huis, gereinigd en klaar voor de nieuwe week.
Stray volgt zwerfhonden in Istanbul. De camera zoemt in en toont de ogen van de dieren, en ja, ze hebben echt een ziel. Zij zien de stad, en de bewoners: ons. Uiteindelijk lijken we via de honden naar onszelf te kijken, en dat stemt best vrolijk, maar vaak ook niet helaas (wat een vreemde wezens, die mensen!).
Eerst betrap je jezelf nog op de menselijke gedachte: wat zielig, missen die beesten geen baasje? Maar na een tijdje verwatert die gedachte, en geven de honden je de indruk geen mens nodig te hebben. Sterker nog, wat lopen die ménsen toch hulpeloos rond! De honden ontmoeten mensen en hun gedrag. Soms krijgen ze een aai, of wat eten, maar vaak worden ze uitgescholden, opzij geduwd en negatief beoordeeld. Zij hebben niet alleen het buitenleven te verduren, maar ook allerlei geklets van de mensen. We zien pootjes, oren, snuiten en staarten, en allerlei details van de stad, overdag en tijdens de nachtelijke uren. Vluchtelingen uit Syrië (‘een ding uit Syrië’) vinden troost bij enkele zwerfhonden, ze houden elkaar ’s nachts warm. De moskeeën die oproepen tot het gebed, krijgen antwoord van de honden, zij huilen op hun manier mee. Wat zien de gedomesticeerde hondjes er in hun jasjes en aan de lijn trouwens vreemd uit wanneer ze op straat zwerfhonden ontmoeten.
De honden bieden ons een verrassend perspectief op de straten van deze stad. De beelden worden ondersteund door een mooie soundtrack, en afgewisseld met allerlei wijsheden van Diogenes, die een groot hondenliefhebber moet zijn geweest, 300 jaar vóór Christus, en afgaand op zijn teksten is het gedrag van zowel hond als mens sindsdien niet heel veel veranderd.
In Sofia heb ik met eigen ogen gezien hoeveel honden er op straat liepen. En ik kan me voorstellen dat er in Istanbul en ook andere steden er problemen ontstaan. En dat wat dat betreft bovenstaande kijkervaring een beperkte blik werpt op de dagelijkse werkelijkheid. De filmmakers kozen enkele vriendelijke dieren om in beeld te brengen. Dat is ook hoe film kan werken: we leven mee met de ‘personages’ en we geven ons over. Daarnaast heb ik als kattenpersoon wat minder verstand van honden. Alhoewel, katten, wat een vreemde wezens zijn dat! Zie daarvoor de film Kedi, over zwerfkatten, in Istanbul.
Andere hondenfilms: Isle of Dogs en het Hongaarse White God.
