Met zijn nieuwe film Les Indésirables zoemt regisseur Ladj Ly opnieuw in op het wel en wee van bewoners in de Parijse buitenwijken. Het is de opvolger van de bekroonde film Les Misérables uit 2019, en biedt niet alleen een rauw en grimmig beeld van dit stadsdeel maar stelt een wereldwijd probleem van huisvesting in achterstandswijken aan de kaak.
Filmmaker Ladj Ly groeide op in Montfermeil, in het noordoosten van Parijs, waar Victor Hugo ooit Les Misérables deels situeerde, en waar Ly met zijn debuutfilm al aan refereerde. Hij is niet geïnteresseerd in romantische shots van toeristische blikvangers als de Nôtre Dame, de Eiffeltoren en Amélie-achtige bistrootjes in Montmartre. Hij wil de problemen van wijken als de zijne presenteren en hoopt daarmee te kunnen bijdragen aan verandering en verbetering! De cult-film La Haine uit 1995 die zich in de banlieus afspeelde, sloeg bij Ly in als een bom en inspireerde hem om geëngageerde films te gaan maken.
Les Indésirables begint met een drone-shot over de grauwe eentonige wijk met grijze vervallen hoogbouw. De camera glijdt langzaam bij een openstaand raam van een flat naar binnen, waar een familie rouwt om hun overleden grootmoeder. In de volgende scène wordt de kist onhandig via het trappenhuis naar beneden getild, want de lift is al jaren buiten werking. De toon is meteen gezet. Een ‘Favela van tien verdiepingen’ wordt de flat cynisch genoemd.
Voortdurend botsen beleidsmakers met bewoners, en reageren vol emotie op elkaar. ‘Dura lex, sed lex’, pocht de nieuwbakken onervaren burgemeester Pierre met zijn dokters-Latijn. ‘De wet is hard, maar het is de wet’. Vooral zijn adhoc beslissingen drijven de bewoners en activiste Haby Keita tot razernij. Zij woont met haar familie in de vervallen flat en zet zich in voor betere sociale woningen voor iedereen in de wijk. Het ene moment verbiedt de burgemeester jongeren ’s avonds buiten rond te hangen, en vervolgens zet hij iedereen op straat! Hij laat de flat acuut ontruimen, met een noodevacuatie. Ronduit schrijnend is de ontruimingsscène, vlak voor kerst, niet alleen vanwege de grimmige sfeer en het dreigende geweld van de ME, maar juist vanwege de kleine momenten waarbij kinderen hun knuffel en autootjes kwijt raken. En vanwege het sluwe politieke motief waarbij het beroep op de veiligheid van de bewoners de overheid juist vrijpleit de werkelijke waarde van de woningen te vergoeden. Het onrecht schreeuwt om activisten zoals Haby die het vuur brandend houden en opkomen voor velen die allang verdwaald zijn in bureaucratie en zich ongewenst voelen!
(soundtrack: Burna Boy Kilometre)
