Wie maakte die originele, kleurrijke, fantastische videoclips van Björk, Lenny Kravitz, Radiohead, Sinéad O’ Connor, The Chemical Brothers, The White Stripes, Daft Punk, Kylie Minogue en Gary Jules? Wie zette met evenveel liefde merken als Levi’s, Smirnoff en BMW in het zonnetje? Juist, dat was natuurlijk Michel Gondry! Deze bijzondere speelse regisseur won in 2004 een Oscar voor de film Eternal Sunshine of The Spotless Mind, waar hij bekend mee werd bij een groter publiek. Met films als The Science of Sleep, Be Kind Rewind en L’écume des jours uit 2013, bouwde hij verder aan zijn imposante oeuvre, dat verder bestaat uit documentaires, korte films, soundtracks en reclamevideo’s. Nu is er dan zijn nieuwste film le livres des solutions, een volgend filmavontuur waarin hij zijn wonderlijke ideeën tot leven laat komen.
Le livres des solutions is een film waar bij gelachen kan worden, en waar sommige kijkers zich misschien aan zullen ergeren, want het is tergend grappig. Regisseur Marc, een neurotische creatieve filmmaker met uitstelgedrag, probeert zijn film af te maken en drijft zijn team tot het uiterste, en verder, tot waanzin. ‘Luister niet naar anderen’, zo luidt #3 van de stelregels die hij formuleert in zijn grote boek der oplossingen. Het montageproces wil hij graag beginnen met het einde. En voor het opnemen van de filmmuziek laat hij een orkest komen, maar de bladmuziek zit nog in zijn hoofd. Hij stuurt de dirigent weg en dirigeert als een onorthodoxe maestro met zijn hele lichaam, terwijl hij een melodie voorneuriet. Hij heeft zelfs een speciale montageauto ontworpen, waarbij je met het stuur het beeld kunt bedienen, en met de claxon kunt knippen.
Met zijn team verblijft hij op het Franse platteland, in de Cevennen, om in een afgelegen oude boerderij zijn levenswerk af te maken, maar waar hij zich steeds laat afleiden, bijvoorbeeld door het filmen van mieren op de grond, of door een blaadje dat hij ziet liggen. Hij geeft commentaar op alles wat we zien: ‘je zou kunnen zeggen dat het allemaal begon met een blad met een gaatje’.
Tijdens het filmproces schrijft zijn boek der oplossingen, met allerlei hilarische regels. Zijn eerste regels voorspellen zetten de toon: #1 begin je project #2 leer al doende en later volgen de regels: ‘blijf bescheiden bij succes’ en ‘tel altijd in 4-en, hoe gek je ook bent’. Op een gegeven moment betrap je jezelf op de gedachte dat hij misschien zijn pillen vergeten is in te nemen, en dan zegt hij dat zelf: ‘sinds ik mijn medicatie niet meer neem, barst ik van de innovatieve ideeën’, en spoelt de pillen door de wc.
Veel scènes zijn een waar visueel feest. Close-up beelden van elektroden en draden trekken ons de film in. Marc schiet met zijn handen als luchtgeweer en in fast-forward monteert hij zijn stop-motion camera waarbij hij zijn eigen werk becommentarieert. Ik moest hierbij aan Johan Cruijff denken die zei dat hij het allang bedacht had, maar het dan alleen nog moest zeggen. De euforie zit in het denkwerk. Maar hoe krijg je anderen mee? In ieder geval heeft Marc Sting bereid gevonden om een gastrolletje te spelen. Maar andere partners maakt hij s’nachts wakker, beledigt hen, tart hen met zijn irrationele gedrag. Hij noemt zichzelf een excuses-machine, want zijn excuses monden uit in nieuwe beledigingen, waarna hij weer excuses moet maken voor zijn excuses. Met le livre ses solutions biedt Gondry ons opnieuw een kijkje in zijn wonderlijke wereld (zijn ‘very very mad world’), waarvoor hij op zijn manier oplossingen bedenkt, zoekend naar mentaal evenwicht. We horen een Joods orthodox liedje, Az der Rebe van Moshe Leiser en Ami Flammer, waarin een dansende Rabbi zich verliest in de extase van zang en dans, zoekend naar het Goddelijke. Zou Gondry dat proberen met zijn films?
De beelden die hij bij Gary Jules versie van Mad World heeft bedacht passen zo prachtig bij de tekst, een klein meesterwerkje waar ik af en toe naar kijk. Als lange man ben ik wel benieuwd naar zijn documentaire uit 2013: Is The Man Who is Tall Happy?
